Okuyan: Ahmed Şâmlû
[mef'ûlü mefâ'îlün mef'ûlü mefâ'îlün]
من مست و تو ديوانه ما را که برد خانه
من چند تو را گفتم کم خور دو سه پیمانه
Men mest u to dîvâne mâ râ ki bered hâne
Sed bâr to râ goftem kem hôr du se peymâne
Ben mest, sen sarhoş kim götürecek bizi eve
Yüz kere söyledim sana, iki üç kadeh az içiver diye
در شهر یکی کس را هشیار نمی‌بینم
هر یک بتر از دیگر شوریده و دیوانه
Der şehr yekî kes râ huşyâr nemî bînem
Her yek beter ez dîger şûrîde vü dîvâne
Şehirde bir kişiyi bile ayık görmüyorum
Hepsi birbirinden beter, hepsi çılgın ve divâne
جانا به خرابات آ تا لذت جان بینی
جان را چه خوشی باشد بی‌صحبت جانانه
Cânâ be harâbât â tâ lezzet-i cân bînî
Cân râ çe hûşî başed bî-sohbet-i cânâne
A sevgili, harâbâta gel de gör canın lezzetini
Can hoş olur mu hiç, olmadan sohbet-i cânâne
هر گوشه یکی مستی دستی ز بر دستی
و آن ساقی هر هستی با ساغر شاهانه
Her gûşe yekî mestî destî zi ber destî
V’ân sâkî-yi her hestî bâ sâgar-i şâhâne
Her köşede bir mest, eller dolanmış ellere
Bir de her varlığın sakisi, elinde bir kadeh şahâne
تو وقف خراباتی دخلت می و خرجت می
زین وقف به هشیاران مسپار یکی دانه
To vakf-ı harâbâtî dahlet mey u harcet mey
Zin vakf be huşyârân mesipâr yekî dâne
Sen harabatın vakfısın, gelirin de mey giderin de
Bu vakıftan sakın verme ayıklara bir tane
ای لولی بربط زن تو مستتری یا من
ای پیش چو تو مستی افسون من افسانه
Ey lûlî-i berbat-zen to mestterî ya men
Ey pîş-i çu to mestî efsûn-i men efsâne
A zarif çalgıcı sen mi daha sarhoşsun ben mi?
Senin gibi sarhoşun yanında benim efsûnum efsâne
از خانه برون رفتم مستیم به پیش آمد
در هر نظرش مضمر صد گلشن و کاشانه
Ez hâne burûn reftem mestîm be pîş âmed
Der her nazareş muzmer sed gulşen u kâşâne
Evden çıktım dışarı, karşıma bir mest rast geldi
Her bakışında gizliydi yüz gülşen, yüz kâşâne
چون کشتی بی‌لنگر کژ می‌شد و مژ می‌شد
وز حسرت او مرده صد عاقل و فرزانه
Çun keşti-i bî-lenger kej mî şod u mej mî şod
Vez hasret-i û morde sed âkıl u ferzâne
Çapasız gemi gibi yalpalıyordu bir o yana bir bu yana
Hasretinden ölmüştü yüz akıllı, yüz akıl-dâne
گفتم ز کجایی تو تسخر زد و گفت ای جان
نیمیم ز ترکستان نیمیم ز فرغانه
Goftem zi kocâyî to tesher zed u goft ey cân
Nîmîm zi Türkistân nîmîm zi Fergâne
Dedim neredensin sen, alay edip dedi ey can
Bir yarım Türkistan’dan bir yarım da Fergâne
نیمیم ز آب و گل نیمیم ز جان و دل
نیمیم لب دریا نیمی همه دردانه
Nîmîm zi âb u gil, nîmîm zi cân u dil
Nîmîm leb-i deryâ nîmî heme durdâne
Bir yarım suyla topraktan, bir yarım canla gönülden
Bir yarım deniz kıyısından, bir yarım tümden dürdâne
گفتم که رفیقی کن با من که منم خویشت
گفتا که بنشناسم من خویش ز بیگانه
Goftem ki refîkî kon bâ men ki menem hîşt
Goftâ ki beneşinâsem men hîş zi bîgâne
Dedim arkadaşlık et benimle, senin yakının benim
Dedi tanıyacak hâlde değilim, kimdir yakın, kimdir bigâne
من بی‌دل و دستارم در خانۀ خمارم
یک سینه سخن دارم هین شرح دهم یا نه
Men bî-dil u destârem der hâne-i humârem
Yek sîne sohen dârem hîn şerh dehem yâ ne?
Gönlüm yok, sarığım yok, mahmurluk evindeyim ben
Bir yürek dolusu sözüm var, şerh edeyim mi sana
در حلقۀ لنگانی می‌بایدی لنگیدن
این پند ننوشیدی از خواجۀ علیانه
Der halka-i lengânî mî bâyedi lengîden
În pend nenûşîdî ez hâce-i ‘aliyâne
Aksakların halkasında aksamak lâzım gelir
Bu öğüdü almadın mı, dedi işte o yüce payeli hâce
سرمست چنان خوبی کی کم بود از چوبی
برخاست فغان آخر از استن حنانه
Sermest çunân hûbî key kem boved ez çûbî
Berhâst figân âhir ez ustun-i hannâne
Bu güzellikte bir sarhoş, bir tahtadan aşağı olacak değil a
Bir bak nasıl feryat etti sonunda ustun-i hannâne
شمس الحق تبریزی از خلق چه پرهیزی
اکنون که درافکندی صد فتنه فتانه
Şemsu’l-Hakk-ı Tebrîzî ez halk çe perhîzî
Eknûn ki der efkendî sed fitne-i fettâne
Tebrizli Hak Güneşi, ne kaçarsın halktan yana
Attın şimdi ortaya yüzlerce fitne-i fettâne
Mevlânâ'nın Dîvân-ı Şems adıyla maruf eserinde yer alan 2309 numaralı gazeldir.
من چند تو را گفتم کم خور دو سه پیمانه
Men mest u to dîvâne mâ râ ki bered hâne
Sed bâr to râ goftem kem hôr du se peymâne
Ben mest, sen sarhoş kim götürecek bizi eve
Yüz kere söyledim sana, iki üç kadeh az içiver diye
در شهر یکی کس را هشیار نمی‌بینم
هر یک بتر از دیگر شوریده و دیوانه
Der şehr yekî kes râ huşyâr nemî bînem
Her yek beter ez dîger şûrîde vü dîvâne
Şehirde bir kişiyi bile ayık görmüyorum
Hepsi birbirinden beter, hepsi çılgın ve divâne
جانا به خرابات آ تا لذت جان بینی
جان را چه خوشی باشد بی‌صحبت جانانه
Cânâ be harâbât â tâ lezzet-i cân bînî
Cân râ çe hûşî başed bî-sohbet-i cânâne
A sevgili, harâbâta gel de gör canın lezzetini
Can hoş olur mu hiç, olmadan sohbet-i cânâne
هر گوشه یکی مستی دستی ز بر دستی
و آن ساقی هر هستی با ساغر شاهانه
Her gûşe yekî mestî destî zi ber destî
V’ân sâkî-yi her hestî bâ sâgar-i şâhâne
Her köşede bir mest, eller dolanmış ellere
Bir de her varlığın sakisi, elinde bir kadeh şahâne
تو وقف خراباتی دخلت می و خرجت می
زین وقف به هشیاران مسپار یکی دانه
To vakf-ı harâbâtî dahlet mey u harcet mey
Zin vakf be huşyârân mesipâr yekî dâne
Sen harabatın vakfısın, gelirin de mey giderin de
Bu vakıftan sakın verme ayıklara bir tane
ای لولی بربط زن تو مستتری یا من
ای پیش چو تو مستی افسون من افسانه
Ey lûlî-i berbat-zen to mestterî ya men
Ey pîş-i çu to mestî efsûn-i men efsâne
A zarif çalgıcı sen mi daha sarhoşsun ben mi?
Senin gibi sarhoşun yanında benim efsûnum efsâne
از خانه برون رفتم مستیم به پیش آمد
در هر نظرش مضمر صد گلشن و کاشانه
Ez hâne burûn reftem mestîm be pîş âmed
Der her nazareş muzmer sed gulşen u kâşâne
Evden çıktım dışarı, karşıma bir mest rast geldi
Her bakışında gizliydi yüz gülşen, yüz kâşâne
چون کشتی بی‌لنگر کژ می‌شد و مژ می‌شد
وز حسرت او مرده صد عاقل و فرزانه
Çun keşti-i bî-lenger kej mî şod u mej mî şod
Vez hasret-i û morde sed âkıl u ferzâne
Çapasız gemi gibi yalpalıyordu bir o yana bir bu yana
Hasretinden ölmüştü yüz akıllı, yüz akıl-dâne
گفتم ز کجایی تو تسخر زد و گفت ای جان
نیمیم ز ترکستان نیمیم ز فرغانه
Goftem zi kocâyî to tesher zed u goft ey cân
Nîmîm zi Türkistân nîmîm zi Fergâne
Dedim neredensin sen, alay edip dedi ey can
Bir yarım Türkistan’dan bir yarım da Fergâne
نیمیم ز آب و گل نیمیم ز جان و دل
نیمیم لب دریا نیمی همه دردانه
Nîmîm zi âb u gil, nîmîm zi cân u dil
Nîmîm leb-i deryâ nîmî heme durdâne
Bir yarım suyla topraktan, bir yarım canla gönülden
Bir yarım deniz kıyısından, bir yarım tümden dürdâne
گفتم که رفیقی کن با من که منم خویشت
گفتا که بنشناسم من خویش ز بیگانه
Goftem ki refîkî kon bâ men ki menem hîşt
Goftâ ki beneşinâsem men hîş zi bîgâne
Dedim arkadaşlık et benimle, senin yakının benim
Dedi tanıyacak hâlde değilim, kimdir yakın, kimdir bigâne
من بی‌دل و دستارم در خانۀ خمارم
یک سینه سخن دارم هین شرح دهم یا نه
Men bî-dil u destârem der hâne-i humârem
Yek sîne sohen dârem hîn şerh dehem yâ ne?
Gönlüm yok, sarığım yok, mahmurluk evindeyim ben
Bir yürek dolusu sözüm var, şerh edeyim mi sana
در حلقۀ لنگانی می‌بایدی لنگیدن
این پند ننوشیدی از خواجۀ علیانه
Der halka-i lengânî mî bâyedi lengîden
În pend nenûşîdî ez hâce-i ‘aliyâne
Aksakların halkasında aksamak lâzım gelir
Bu öğüdü almadın mı, dedi işte o yüce payeli hâce
سرمست چنان خوبی کی کم بود از چوبی
برخاست فغان آخر از استن حنانه
Sermest çunân hûbî key kem boved ez çûbî
Berhâst figân âhir ez ustun-i hannâne
Bu güzellikte bir sarhoş, bir tahtadan aşağı olacak değil a
Bir bak nasıl feryat etti sonunda ustun-i hannâne
شمس الحق تبریزی از خلق چه پرهیزی
اکنون که درافکندی صد فتنه فتانه
Şemsu’l-Hakk-ı Tebrîzî ez halk çe perhîzî
Eknûn ki der efkendî sed fitne-i fettâne
Tebrizli Hak Güneşi, ne kaçarsın halktan yana
Attın şimdi ortaya yüzlerce fitne-i fettâne
Mevlânâ'nın Dîvân-ı Şems adıyla maruf eserinde yer alan 2309 numaralı gazeldir.
Yorumlar
Yorum Gönder